IT Park qizlar uchun IT taʼlimi boʻyicha tadbir oʻtkazdi

Markaziy Osiyo mamlakatlarida, xususan, O‘zbekistonda ham ko‘plab qizlar o‘z qobiliyatlariga ishonmagani uchun texnik sohani tanlashdan qo‘rqishadi. Bu qisman IT anʼanaviy ravishda erkaklar sohasi hisoblanganligi uchun sodir boʻladi. Shu bois xotin-qizlarni bunday sohalarga jalb etishga qaratilgan loyihalar, ayniqsa, qimmatlidir.

Bunday yoʻnalishdagi yirik loyihalardan biri sifatida Oʻzbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi koʻmagida IT Park va UNICEF tashabbusi bilan amalga oshirilayotgan Qizlarni raqamli savodxonlik va grafik dizayn bo‘yicha o‘qitish dasturini aytish mumkin. Loyihaning asosiy vazifasi qizlarning, jumladan, turli shakldagi nogironligi bo‘lgan qizlarning IT-sohasiga inklyuzivlik tamoyili asosida jalb qilish ulushini, shu bilan birga, ularning o‘z imkoniyatlariga bo‘lgan ishonchini oshirishdan iborat.

Loyiha Qarshi, Termiz, Nukus va Toshkent shaharlaridagi IT Markazlarida STEM sohalarida yetakchilik ko‘nikmasini yaxshilash va qizlarning imkoniyatlarini kengaytirish uchun raqamli savodxonlik va grafik dizayn bo‘yicha bepul kompleks o‘quv dasturini taqdim etadi.

Loyiha davomiyligi 6 oy (2022-yil iyun-noyabr).  Loyiha doirasida 12 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan qizlar o‘qitiladi, ular orasida yosh limiti inobatga olingan ko‘rish, eshitish va boshqa nogironligi bo‘lgan qizlar ham mavjud.

11-oktabr kuni IT Parkʼning Yashnobod filialida Xalqaro qizlar kunining 10 yilligiga bag‘ishlangan tadbir bo‘lib o‘tdi.  Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, IT Park va UNICEF vakillari so‘zga chiqdilar.

Yoshlar va ayollarni IT-sohaga jalb qilish masalalari bo‘yicha Vazir maslahatchisi Kamola Shavkatovna Sobirova IT-sohada hamisha tenglik uchun o‘rin borligini ta’kidladi.

“Cheksiz taʼlim va martaba imkoniyatlari hamma uchun ochiq bo‘lishi kerak. IT – bu jins va jismoniy imkoniyatlardan qatʼi nazar, hamma teng boʻlishi mumkin boʻlgan yoʻnalish. Va biz buni ushbu kurslarda oʻqiyotgan va ITʼda oʻz kelajagini ishonchli qurishda davom etayotgan qizlar misolida koʻrmoqdamiz. Mamlakatda shu kabi tashabbuslarni imkon qadar ko‘proq amalga oshirish juda muhim, chunki ko‘pchilik uchun bu yangi hayotga kuzatish nuqtasiga aylanmoqda”.

UNICEFʼning O‘zbekistondagi vakili Munir Mamedzoda o‘z nutqida shunday dedi:

“O‘zbekistonda qizlar va yosh ayollar o'qimaydigan, ishlamaydigan va oʻqitilmaydigan (NEET) katta foizini tashkil qiladi va bu ularni ijtimoiy izolyatsiyaga nisbatan ko‘proq moyil qiladi.  Bundan tashqari, O‘zbekistonda qizlar va o‘g‘il bolalar o‘rtasida kompyuter savodxonligi, Internetga kirish va undan foydalanish bo‘yicha sezilarli tafovut saqlanib qolmoqda.

Nogiron qizlar, ayniqsa, taʼlim va kasbiy tayyorgarlikdan mahrum boʻlish xavfi ostida va raqamli platformalarda xavfsiz harakatlanish uchun minimal raqamli savodxonlikka ega emaslar, bu esa kelajakda taʼlim olish va ish bilan taʼminlash imkoniyatlarini cheklaydi.

Bundan tashqari, “Skills4Girls” loyihasi ishtirokchilari, jumladan, imkoniyati cheklangan qizlar ham ma’ruza qilishdi.  Ular ushbu loyiha doirasida o‘qish haqida gapirib, o‘zlarining noyob hayotiy hikoyalarini tomoshabinlar bilan boʻlishdilar.

 

UNICEF vakillari taʼkidlaganidek, Oʻzbekistonda bandlik, taʼlim yoki kasb-hunar taʼlimi (NEET) sohasida qamrab olinmagan shaxslarning aksariyati qizlar va yosh ayollardan iborat boʻlib, ularni ijtimoiy izolyatsiyaga nisbatan zaifroq qiladi.

Majburiy oʻrta taʼlimni tugatgandan soʻng 19-24 yoshdagi yoshlarning 56 foizi NEET guruhiga kiradi (ayollarning 69 foizi va erkaklarning 33,4 foizi). Yosh ayollar uchun NEET darajasi 18 yoshga toʻlgan va majburiy oʻrta taʼlimni tamomlaganlaridan soʻng (1,7% dan 69% gacha) tez oʻsib boradi.

Bundan tashqari, qizlar va oʻgʻil bolalar oʻrtasida kompyuter savodxonligi, shuningdek, Internetga kirish va undan foydalanishda sezilarli tafovut saqlanib qolmoqda, deya eslatdi UNICEF. Shunday qilib, O‘zbekistonda kompyuterga ega bo‘lmagan ayollar ulushi 43,5% ni tashkil etadi, erkaklar orasida esa – 30% ni.  Internetdan hech qachon foydalanmagan 14-30 yoshdagi qizlar va yosh ayollar ulushi 68% ni tashkil qiladi.  Yoshlar o‘rtasida internetdan foydalanmaslikning asosiy sabablari yomon ulanish, o‘z gadjetlarining yo‘qligi va internet narxining yuqoriligi.

BMT Bolalar jamgʻarmasi maʼlumotlariga koʻra, qizlar va yosh ayollar uchun ijtimoiy stigma tufayli kirish ham qiyin, shu bilan birga STEM sohalarida yosh ayollarning kam ishtirok etishi ularning ish bilan taʼminlash istiqbollarini pasaytiradi.