Ma'lumoti, faoliyat sohasi va jinsidan qat'iy nazar, har kim qiziqarli startap ochishga qodir. Biz “Female Startup” rukni doirasida soʻzlab beradigan loyihalar esa fikrimizning yorqin misolidir.
Bugun “Happy.kg” nomli marketplace egasi hamda asoschilaridan biri qirgʻizistonlik Ayperi Parxanova ruknimiz mehmoni.
Ayperi 33 yoshda. U IT-kompaniyada ishlaydi. Bunday loyihani boshlash g'oyasi, qahramonning xotiralashicha, bir yil oldin paydo bo'lgan.
“2022-yilda biz elektron tijoratning rivojlanish tendentsiyasi haqida o‘yladik. Biz zamonaviy mijozlar o'z vaqtlarini juda qadrlashini tushundik, jadal sur’atlarda kechayotgan hayot tarzimizni hisobga olsak, ortiqcha vaqt kundan-kunga kamayib bormoqda. Endi xaridor vaqtini savdo reklamalarini koʻrib oʻtirishga sarflashni xohlamaydi”.
Happy.kg – xaridorlarga bank ofislari va do‘konlariga kelmasdan, to‘lovlarni bo‘lib-bo‘lib sotib olish imkoniyatini beruvchi marketplace.
Ta'sischilarning o'zlari uni "baxtli bozor" deb atashadi. Loyiha xaridorga onlayn xarid qilish uchun vaqtni tejash, uni butun Internet bo'ylab takliflarni qidirishga sarflamaslik va bir joyda xarid qilish imkoniyatini berish uchun yaratilgan.
Jamiyatni Ayperi asosiy e’tibor markazi deb ataydi. Happy.kg ning maqsadi - zamonaviy va yuqori sifatli savdo maydonchasini yaratish, u hozirgi hayot sur'atining barcha ehtiyojlariga javob beradi, mijozlarga o'zlariga kerak bo'lgan hamma narsani bir joydan sotib olish imkoniyatini beradi, vaqtni tejaydi.
“Happy.kg foydalanuvchilari banklarda soatlab navbatda turishlari, qogʻozbozlik muammolaridan xalos boʻlishadi. Endi siz bir nechta taklif qilingan variantlardan mosini tanlab, kredit yoki bo'lib-bo'lib xarid qilishingiz mumkin”.
Bozorlarning rivojlanishi, Ayperining ta'kidlashicha, iste'molchilarning xarid qilish imkoniyatlarini kengaytirish va yetkazib beruvchilar uchun arzonroq narxda sotishni ko'paytirish imkonini beradi.
“Bizning asosiy vazifamiz MDH mamlakatlarida elektron tijoratni rivojlantirishga hissa qo‘shishdir. Xizmat ko'rsatish va xavfsizlikka, tovarlarning sifati va haqiqiyligiga e'tibor qaratamiz. Xaridor uchun qulaylik va biznes imkoniyatlarini yaratamiz! Keng assortiment va bir saytdagi ko'plab sotuvchilarni solishtirish imkoni qo'shimcha bonusdir”.
Hozir loyiha jamoasi 20 ga yaqin kishidan iborat boʻlib, bular nafaqat dasturchilar, balki menejerlar, buxgalterlar, huquqshunoslar, call-markaz va marketing bo'limini oʻz ichiga oladi.
Startapni boshlaganingizda, qiyinchiliklarsiz boʻlmaydi, albatta. Ayperining so'zlariga ko'ra, loyiha ustida ishlashning eng qiyin qismi jarayonlarni muvofiqlashtirish edi, ya’ni yetkazib beruvchilar, xaridorlar va moliya institutlari o'rtasida o'zaro aloqalarni o'rnatish lozim edi.
Yana bir qiyinchilik — xodimlarni topish.
“Hozirda bozorda barcha asosiy vakolatlarga ega boʻlgan mutaxassislar koʻpayib borayotganiga qaramay, Happy.kg jamoasi aʼzolarini topish va tanlashda qiyinchiliklar yuzaga keldi. Biz uchun nafaqat to'plangan tajriba va mashaqqatli ko'nikmalar, balki xodimning ambitsiyalari va qadriyatlari biznikiga qanchalik mos kelishi ham muhimdir.”
Biroq qiyinchiliklar jamoaga o'z rejalarini amalga oshirishga to'sqinlik qilmadi. Olti oy davomida jamoa bir vaqtning o'zida bir nechta to'lov variantlari, shu jumladan mobil onlayn hamyonlar orqali bozor platformasini ishlab chiqishga muvaffaq bo'ldi.
“Ishning dastlabki bosqichida biz “biznes farishtasi” deb atalmish xususiy venchur investorni jalb qildik, u bizga moliyaviy va ekspert yordamini taqdim etdi. 2022-yil dekabr oyida biz Happy. kg’ni test rejimida ishga tushirdik va bor-yo‘g‘i bir oy ichida 30 000 dollardan ortiq aylanmaga erishdik. Natijalarni baholar ekanmiz, juda yaxshi natijaga erishdik va ishonch bilan olg‘a qadam tashlashda davom etmoqdamiz, deb ochiqchasiga aytishimiz mumkin”.
“Endilikda,” deya qo'shimcha qildi qahramonimiz, “investitsiyalarning ikkinchi bosqichi uchun investor izlash faol olib borilmoqda, chunki kelajakda loyihani kengaytirish va barcha MDH davlatlarini qamrab olish rejalashtirilgan.”
“Hozirda startap sanoati faol rivojlanmoqda, bu faoliyatning boshqa yo‘nalishlarini rivojlantirishga va birinchi navbatda, biznesni raqamlashtirish va optimallashtirishga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Eng muhimi shundaki, IT-startaplar mahalliy darajada mamlakatlar bilan bog‘lanmasdan o‘z mahsulotlarini turli mamlakatlar va hatto qit’alar miqyosida kengaytirishga erishmoqda”.
Ayperining ishonchi komilki, unda startaplarga o'rin yo'q deb aniq aytish mumkin bo'lgan soha yo'q. Biznes doimiy ravishda rivojlanmoqda, jahon bozorida raqobat kuchayib bormoqda, shuning uchun klassik yondashuv foydalanuvchilarning yangi, yuqori talablari va istaklarini qondirish uchun o'zgarishi kerak.
“Menimcha, bu sohaga yangi kelganlar uchun eng muhimi o'z mahsulotiga ishonishdir. Agar u mavjud bo'lsa, loyihada boshlanishidanoq ustunlik boʻladi va uni umumiy fondan ajratib ko'rsatadi.”
Ayperining o'ziga ham bir vaqtlar Tumaris.Tech dasturida ishtirok etish orqali yordam berishgan.
“Loyihada ishtirok etish eng ijobiy taassurot qoldirdi. Tumaris.Tech tufayli biz mahsulotimiz va jarayonlarimizga yangicha qarashga muvaffaq bo'ldik. Trening natijasida biz rivojlanish uchun yangi yoʻnalishlarni aniqladik, hozirgacha unga amal qilmoqdamiz. Yosh startaplarga bunday loyihalarda qatnashishni tavsiya qilaman. Qolaversa, mahsulotingizga boʻlgan ishonch, qunt va doimiy mehnat startapning kuchli tomonlari”.
2023-02-27