O‘zbekistonda xorijiy tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlashda IT Park’ning roli

“Financial IT” kompaniyasining media mutaxassisi hamda “PraaktisGO”, “Zaytra.ai” va “kpi.com” kabi loyihalarda faoliyat yuritgan texnologik tadbirkor Toni Kryuger O‘zbekistondagi IT Park haqidagi fikrlari bilan o‘rtoqlashdi. U o‘z maqolasida milliy platforma xalqaro asoschilarga soddalashtirilgan ro‘yxatdan o‘tkazish, soliq imtiyozlari, eksportni qo‘llab-quvvatlash, iste’dodli kadrlar tayyorlash va mintaqaviy infratuzilma bilan qanday yordam berayotganini ta’kidlaydi. Bu esa startaplar va yirik texnologik kompaniyalarning Markaziy Osiyoda rivojlanishini osonlashtirmoqda. Kruger huquqiy asoslarni tushunishdan tortib, mintaqaviy miqyosda kengayish va malakali mutaxassislarni jalb qilishgacha bo‘lgan barcha masalalar bo‘yicha amaliy ko‘rsatmalar berishni maqsad qilgan.

Toni Kryuger, Toshkent shahri, media mutaxassisi va texnologik tadbirkor, LinkedIn

O‘zbekistonga ilk bor kelganimda — avval ta’lim sohasida, so‘ngra ommaviy axborot vositalarida faoliyatimni boshlaganimda — har qanday yangi bozorga kirishda yuzaga keladigan noaniqlikka duch keldim. Odatiy savollar tug‘ilardi: huquqiy tizimda qanday yo‘l tutish kerak? Munosib kadrlarni qayerdan topsa bo‘ladi? Notanish biznes ekotizimiga qanday moslashish mumkin? Xorijiy tadbirkorlar uchun bunday qiyinchiliklar ayniqsa murakkab tuyulishi tabiiy.

Biroq, “kpi.com”, “Datasite Technologies” va “PraaktisGO” kabi loyihalar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yganimdan so‘ng, ilgari ishlagan boshqa hech qanday muhitga o‘xshamaydigan bir muhitni kashf etdim. O‘zbekistonda nafaqat mahalliy innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlashga, balki xalqaro tadbirkorlarni faol jalb etishga qaratilgan noyob tizim yaratishga erishildi. Ushbu transformatsiyalar markazida qisqa vaqt ichida mamlakatning raqamli iqtisodiyoti poydevoriga aylangan milliy institut — IT Park Uzbekistan turadi.

IT Park: yangi imkoniyatlarga milliy darvoza

Hozirgi jarayonlarni tushunish uchun IT Park nima ekanligini anglab olish lozim. Bu shunchaki inkubator yoki kovorking emas. Prezident farmoni va “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasiga muvofiq tashkil etilgan IT Park global innovatorlarni mahalliy imkoniyatlar bilan bog‘laydigan va O‘zbekistonni xalqaro IT-hab sifatida targ‘ib etadigan milliy platforma vazifasini bajaradi.

Bunday maqom xorijiy tadbirkorlar darhol his qiladigan bir qator muhim afzalliklarni ta’minlaydi:

• Ro‘yxatdan o‘tish va rezidentlikni olishning soddalashtirilgan tartib-qoidalari bozorga tezroq va kamroq byurokratik to‘siqlar bilan kirishga imkon beradi.

• Hukumat tomonidan ma’qullanish orqali ishonchlilik mijozlar, hamkorlar va nazorat organlari bilan ishonchli munosabatlarni o‘rnatishga yordam beradi.

• Yaxlit ekotizimdan foydalanish imkoniyati — malakali mutaxassislardan tortib zamonaviy infratuzilma va mahalliy biznes aloqalarigacha.

Men kabi tadbirkorlar uchun bu muvofiqlik bitta juda muhim jihatni anglatadi: tezkor harakat qilish imkoniyati. Boshqa mamlakatlarda oylab davom etadigan jarayonlar — bozorda o‘rnashib olish, qonuniylikni shakllantirish va hamkorlarni topish — O‘zbekistonda IT Park yordamida bir necha hafta ichida amalga oshirilishi mumkin.

Imtiyozlardan amaliy natijalarga

IT Parkning o‘ziga xosligi nafaqat uning g‘oyalarida, balki u taqdim etadigan aniq, amaliy afzalliklarda ham namoyon bo‘ladi.

Soliq imtiyozlari

IT Park rezidentlari foyda solig‘i, ijtimoiy soliq va bojxona to‘lovlaridan ozod qilish kabi muhim soliq imtiyozlaridan foydalanadilar. Eksportga yo‘naltirilgan kompaniyalar uchun ushbu imtiyozlar 2040-yilgacha kafolatlangan — bu rivojlanayotgan bozorlar uchun juda kam uchraydigan barqarorlik darajasidir. Startaplar va tez rivojlanayotgan kompaniyalar uchun bu imtiyoz mablag‘larni operatsion xarajatlarga emas, balki bevosita xodimlar, texnologiyalar va biznesni rivojlantirishga yo‘naltirish imkoniyatini beradi.

Kadrlar salohiyati

O‘zbekistonning yosh aholisi uning asosiy afzalliklaridan biri hisoblanadi: 38 milliondan ortiq aholining yarmidan ko‘pi 30 yoshgacha bo‘lgan yoshlardir. IT Park bu resursdan universitetlar va ixtisoslashtirilgan ta’lim dasturlari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish orqali samarali foydalanmoqda. “IT Talents” kabi tashabbuslar dasturchilar, muhandislar va IT-mutaxassislarining barqaror oqimini shakllantiradi. “Datasite Technologies” singari kompaniyalar uchun ushbu kadrlar zaxirasi boshqa ko‘plab bozorlarga nisbatan malakali va arzon mutaxassislar hisobiga muvaffaqiyatli kengayishning asosiy omili bo‘lib xizmat qilmoqda.

Eksportni qo‘llab-quvvatlash

Ichki bozordan tashqari, IT Park kompaniyalarning xalqaro darajaga chiqishiga sertifikatlash, marketing va global kengayishda yordam ko‘rsatish orqali ko‘maklashmoqda. 2025-yilning so‘nggi 7 oyida IT Park tarkibiga 481 ta yangi eksportchi va 232 ta xorijiy kompaniya qo‘shildi. Bu ko‘rsatkich model samarali ishlayotganidan dalolat beradi: O‘zbekiston nafaqat xorijiy sarmoyani jalb qilmoqda, balki mahalliy kompaniyalarning tashqi bozorlarga chiqishiga ham yordam bermoqda.

Zero Risk dasturi

Xorijiy tadbirkorlar uchun eng jozibador tashabbuslardan biri “Zero Risk” dasturi hisoblanadi. U xalqaro IT-kompaniyalarga O‘zbekiston hududlarida dastlabki ijara to‘lovi, xodimlarni tanlash va boshlang‘ich operatsion xarajatlarsiz ofislar ochish imkonini beradi. IT Park tadbirkorlarga bozorni jiddiy moliyaviy yo‘qotishlarsiz sinab ko‘rish imkoniyatini taqdim etib, boshlang‘ich xatarlarning bir qismini o‘z zimmasiga oladi. Investorlar uchun bu Markaziy Osiyoni minimal tavakkalchilik bilan o‘rganishning noyob imkoniyatidir.

Hududiy infratuzilma

Nafaqat Toshkentda, balki viloyatlarda ham hablar mavjudligi tufayli IT Park imkoniyatlarning bir tekis taqsimlanishini ta’minlaydi. Kovorking va innovatsion laboratoriyalardan tortib zamonaviy ofis binolarigacha — loyihalarni qulay va tez ishga tushirish uchun barcha infratuzilma yaratilgan. Xorijiy asoschilar uchun bu O‘zbekistonni mintaqada biznes boshlash uchun eng qulay bozorlardan biri sifatida ko‘rishga yana bir jiddiy asos bo‘ladi.

Xalqaro muvaffaqiyat hikoyalari

IT Park faoliyatining natijalari ko‘zga yaqqol tashlanmoqda. 2025-yilning yanvar–iyul oylarida texnopark ekotizimiga 481 ta yangi eksportga yo‘naltirilgan kompaniya qo‘shildi. Ularning 232 tasi AQSh, Buyuk Britaniya, Kanada, Yaponiya, Singapur, Janubiy Koreya, Lyuksemburg, Turkiya va boshqa mamlakatlardan kelgan xorijiy investorlar ishtirokida tashkil etilgan. Kompaniyalar autsorsing, dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va o‘yin sanoati sohalarida faoliyat yuritmoqda. Bu sohalarda O‘zbekiston o‘zining xalqaro nufuzini jadal sur’atda mustahkamlab bormoqda.

IT Park’ning ko‘p yillik rezidentlari qatoriga “EPAM Systems”, “Almalence” va “FIBO CLOUD” kabi xalqaro kompaniyalar kiradi.

“Almalence” bosh direktori Yujin Panich shunday deydi:

“IT Park tomonidan tartibga solish muvofiqligi va ma’muriy tartib-qoidalar masalalarida ko‘rsatilgan samarali yordam bizning faoliyatimizni sezilarli darajada osonlashtirdi. Biz IT Park’ni dasturiy ta’minot ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadigan va o‘sish hamda innovatsiyalar uchun qulay sharoit izlayotgan har qanday kompaniyaga tavsiya etamiz.”

“EPAM Uzbekistan” ofis rahbari Renat Axtyamov esa quyidagicha fikr bildirdi:

“2019-yildan beri jamoamiz 700 nafardan ortiq xodimga yetdi. IT Park tomonidan taqdim etilgan soliq imtiyozlari, zamonaviy turar-joy va ilg‘or ofis infratuzilmasi bizning muvaffaqiyatimizda hal qiluvchi rol o‘ynadi.”

“FIBO CLOUD” bosh direktori, mo‘g‘ulistonlik Natsagdorj Ganjiguur shunday dedi:

“Men singari cheklangan aloqalarga ega va til to‘sig‘iga duch keladigan shaxs uchun IT Park’ning ‘One Stop Shop’ xizmati barcha masalalarni — yuridik rasmiylashtirishdan tortib doimiy hamrohlikkacha — hal qiladi. Bu esa O‘zbekiston bozoriga kirishni nafaqat imkonli, balki juda qulay ham qildi.”

Ushbu misollar shuni ko‘rsatadiki, IT Park xalqaro kompaniyalar uchun jozibador markazga aylandi — to‘siqlarni bartaraf etib, xarajatlarni kamaytirib va Markaziy Osiyoning jadal rivojlanayotgan IT-ekotizimida ham startaplar, ham yirik kompaniyalar uchun qulay sharoitlar yaratmoqda.

Inson kapitalini rivojlantirish

IT Park’ning barcha yutuqlari inson kapitaliga qilingan sarmoyalarsiz amalga oshmas edi. Shu bois ta’lim uning faoliyatidagi eng muhim yo‘nalishlardan biri hisoblanadi.

“EPAM” bilan hamkorlikda tashkil etilgan “IT Park University” bunga yorqin misol bo‘la oladi. Universitet sanoat talablariga mos ta’lim dasturlarini taklif etadi va talabalarni haqiqiy kasbiy qiyinchiliklarga tayyorlaydi. Bitiruvchilar nafaqat nazariy bilim, balki amaliy tajriba, jumladan, xalqaro amaliyotni ham egallaydilar.

2025-yilda “IT Park University” 75 nafar talabadan iborat birinchi bitiruvchilar guruhini tayyorladi, ularning 80 foizdan ortig‘i “EPAM”, IT Park, “TBC Bank Uzbekistan”, “Payme”, “Alif” va “Beeline” kabi yetakchi IT-kompaniyalarga ishga joylashdi.

Mintaqaviy yetakchilik va o‘sish istiqbollari

Bugungi kunda IT Park IT-xizmatlar, ta’lim, o‘yin sanoati va biznes jarayonlari autsorsingi sohalarida faoliyat yurituvchi 2900 dan ortiq rezident kompaniyalarni qo‘llab-quvvatlamoqda. Rezidentlar 90 ta mamlakatga mahsulot va xizmatlarni eksport qilmoqda, jumladan Shimoliy Amerika, MDH, Yevropa va MENA mintaqalari.

O‘sish sur’ati pasaymayapti. IT Park allaqachon “IT Park Ventures” nomli 10 million dollarlik venchur fondini ishga tushirdi. Bu fond boshlang‘ich bosqichdagi startaplarga yo‘naltirilgan bo‘lib, uning portfelida 9 ta loyiha mavjud.

Xalqaro ta’sischilar uchun maydon

Har qanday tadbirkorlik tashabbusi tavakkalchilik bilan bog‘liq. Biroq, O‘zbekiston IT Park tufayli bu xatarlarni yanada boshqariladigan qildi. Xorijiy ta’sischilar uchun Park quyidagilarni taklif etadi:

• Strategik aniqlik — tartibga soluvchi organlar bilan muvofiqlik va davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash tufayli.

• Iqtisodiy samaradorlik — soliq imtiyozlari, rivojlangan infratuzilma va kadrlar salohiyatidan foydalanish orqali.

• Ishonchlilik va hamjamiyat — mahalliy va xalqaro miqyosda hamkorlar va mijozlarga kirish imkonini beradi.

O‘zbekistonning raqamli transformatsiyasi tezlashib borgan sari, IT Park nafaqat ochiq taklif, balki tizimli platformaga aylanib bormoqda. Markaziy Osiyo IT-bozorini o‘rganishga tayyor tadbirkorlar uchun u noyob imkoniyat hisoblanadi — xavfsizlik, rivojlanish imkoniyatlari va o‘sish salohiyatini o‘zida mujassam etgan maydon.