Xodimlar uchun fitness: Push30 startapi qanday ishlaydi va nima uchun O‘zbekistonga keldi

IT Park Uzbekistan va “Spot” nashriyoti platforma asoschisi Adil Gasimov bilan suhbatlashib, loyihaning qanday boshlangani, nima uchun Toshkentda sport mashg‘ulotlari qimmatroq ekanligi va startap qanday qilib mintaqada korporativ madaniyatning ajralmas qismiga aylangani haqida so‘z yuritishdi.

Push30 — korporativ fitnes sohasida faoliyat yurituvchi Ozarbayjon startapi bo‘lib, 2019-yilda tashkil etilgan. Kompaniya korporativ fitnes uchun B2B-yechimni taklif etadi: obuna to‘lovini ish beruvchi amalga oshiradi, xodimlar esa undan foydalanadi. Bitta ilova orqali ular hamkor sport zallari, studiyalar, suzish havzalari va boshqa sog‘lomlashtirish markazlariga kirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. “Push30” shartnoma va texnik jihatlarni o‘z zimmasiga oladi — kompaniyalarga har bir klub bilan alohida kelishuv tuzishga hojat qolmaydi.  

“Push30” g‘oyasi shaxsiy ehtiyojdan — sport bilan shug‘ullanishning qulay va moslashuvchan usulini topish istagidan paydo bo‘lgan. Dastlab bitta kompaniya ichidagi muammoni hal qilish sifatida boshlangan g‘oya tezda kengayib boradigan B2B-platformasiga aylandi.  

Bugungi kunda servis Ozarbayjon, O‘zbekiston, Qozog‘istonda faoliyat yuritmoqda va Yaqin Sharq bozoriga chiqishga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Mijozlar orasida yirik korporatsiyalar mavjud bo‘lib, modelning asosi B2B: obuna to‘lovini ish beruvchi to‘liq yoki qisman amalga oshiradi.

Iyun oyida “Push30” startapi “IT Park Ventures” fondidan 300 ming dollar mablag‘ jalb qildi. Umumiy investitsiya hajmi 1,8 million dollarga yetdi. Investorlar orasida “Caucasus Ventures”, “Aloqa Ventures”, “Whitehill Capital” va MDH mamlakatlaridan biznes farishtalar bor.

IT Park Uzbekistan va “Spot” platforma asoschisi Adil Gasimov bilan suhbatlashib, barchasi qanday boshlangani, nima uchun “Push30” O‘zbekiston bozoriga birinchilardan bo‘lib kirgani va startap qanday qilib mintaqadagi korporativ madaniyatning bir qismiga aylangani haqida bilib oldi.

Hammasi qanday boshlangan

2019-yilda men Ozarbayjondagi eng yirik banklardan birida ishlardim. O‘shanda sport bilan qulay va moslashuvchan shug‘ullanishning deyarli imkoni yo‘qligini sezdim: hamma joyda yillik abonementlar, noqulay jadval, biri uyga yaqin, boshqasi esa ofisga yaqinroq zal edi.

Men HR bo‘limiga murojaat qilib, xodimlarga qandaydir fitnes imtiyozlar taqdim etishni taklif qildim. Javob oddiy edi — ular xohlashardi-yu, ammo klublarni qidirish, kelishuvlar tuzish, shartlarni solishtirish uchun vaqt yo‘q edi. Bu jarayon juda ko‘p resurs talab qiladi, ayniqsa, kompaniyada yuzlab xodimlar bo‘lsa.

Shunda o‘yladim: nega hali hech kim kompaniyalar, klublar va xodimlarni birlashtiruvchi oddiy raqamli mahsulot yaratmagan?

Shunday qilib “Push30” g‘oyasi paydo bo‘ldi. O‘sha yilning o‘zida loyihani ishga tushirdik va darhol bozorning qiziqishini sezdik. Ammo oradan ko‘p o‘tmay pandemiya boshlanib, kengayishni vaqtincha to‘xtatishga to‘g‘ri keldi. Jamoani tarqatmadik, mahsulot ustida ishlashni davom ettirdik.

Cheklovlar bekor qilinishi bilan, “Push30” tez sur’atda rivojlana boshladi. Qayta tiklanganimizdan keyingi birinchi yil ichida foydalanuvchilar va hamkor zallar soni bir necha barobarga ko‘paydi.

Biz faoliyatimizni boshlaganda, bozorda bunday yechimlar umuman yo‘q edi — na B2B, na B2C formatida. Bu bir tomondan afzallik, boshqa tomondan qiyinchilik edi. Bozor ulushi uchun kurashishga hojat qolmadi, ammo biz birinchi bo‘lib korporativ fitnes madaniyatini shakllantira boshladik: kompaniyalarga fitnes-imtiyozlar nima uchun zarurligini tushuntirdik, sport zallariga korporativ mijozlar bilan ishlashni o‘rgatdik, jarayonlarni joriy etdik va fikrlash tarzini o‘zgartirdik. Ishonchimiz komilki, bu vazifani a’lo darajada uddaladik.

Buning uchun qancha mablag‘ ketdi

Umuman olganda, faoliyatimiz davomida 1,8 million dollarga yaqin investitsiya jalb qildik. Investorlar qatorida “Caucasus Ventures”, “IT Park Ventures”, “Whitehill Capital”, shuningdek MDHdan biznes farishtalar bor. Ularga sohaviy tadbirlar, netvorking va aloqalar tarmog‘imizdagi tanishlarimizning tavsiyalari orqali bog‘landik. Bu borada “Baku ID”, akseleratsiya dasturlari va biznes hamjamiyatlari katta yordam berdi.  

Jalb qilingan mablag‘larni O‘zbekiston va Qozog‘iston bozorlariga kirish, mahsulot va IT-infratuzilmani rivojlantirishga yo‘naltirdik.

O‘zbekiston bozoriga kirganimizdan beri IT Park rezidenti bo‘lib kelmoqdamiz va o‘shandan beri jamoa bilan tanishmiz. Bu esa bizga mamlakatdagi jonli rivojlanish va aniq taraqqiyot rejasi orqali o‘zimizni ishonchli hamkor sifatida namoyon etish imkonini berdi. Natijada, “IT Park Ventures” fondidan 300 ming dollarlik investitsiya jalb qilishga erishdik.

Mazkur mablag‘lar yangi bozorlarni o‘zlashtirish, mavjud bozorlarda o‘sish, mahsulot va IT jarayonlarni optimallashtirish uchun sarflanadi.

Investitsiyalarni jalb qilish o‘rtacha 3–6 oy davom etadi. Bu mahsulotning rivojlanish bosqichi, yetuklik darajasi va ishonchliligiga bog‘liq. Ayni paytda bir nechta potensial investorlar bilan “due diligence” jarayonini o‘tkazmoqdamiz va moliyalashtirish bosqichining deyarli yarmi bo‘yicha qat’iy va dastlabki majburiyatlarni qo‘lga kiritdik.    

O‘zbekistonga chiqish

Ozarbayjondan tashqari birinchi davlat sifatida O‘zbekiston tanlandi. Biz bozorni tahlil qilganimizdan so‘ng aynan shu mamlakatni tanladik. 2023-yilda O‘zbekistonning fitnes bozori qariyb 1 trillion so‘mni tashkil etdi, xizmatlardan foydalanish ko‘rsatkichi esa 3 foizdan oshmagan. Toshkent tez sur’atlarda o‘sib borayotgani, fitnes madaniyati shakllanayotgani, startap ekotizimi rivojlanayotganiga guvoh bo‘ldik, ammo mahsulot xilma-xilligi deyarli yo‘q. O‘zbekiston, xalqlarning o‘xshash madaniyati va qadriyatlari tufayli, Ozarbayjondan tashqariga qo‘yilgan birinchi mantiqiy qadam bo‘ldi.

Keyinchalik biz Samarqandga ham kirdik. Bu shahar O‘zbekiston ichida mantiqiy keyingi qadam edi. Bunga fitnes bozorining rivojlanishi, yangi sport inshootlarining ochilishi, ish o‘rinlari sonining o‘sishi va Toshkentdagi mijoz kompaniyalarimiz tomonidan talabning mavjudligi sabab bo‘ldi.

Umuman olganda, mamlakatning fitnes bozori rivojlanmoqda, ammo hali yosh. Yaxshi klublar bor, talab mavjud, lekin raqamli biznesni qurish borasida tushuncha doim ham yetarli emas. Bizning asosiy raqibimiz — odamlarning “bitta zalga qatnash” odati yoki sport bilan umuman shug‘ullanmasligi.  

Bozorda shunga o‘xshash xizmatlarni taklif etuvchi “1Fit” kompaniyasi ham faoliyat yuritmoqda. Biroq, biz turli segment va mijozlarga yo‘naltirilganimiz sababli, to‘g‘ridan-to‘g‘ri raqobatlashmaymiz. Umuman olganda, biz bir-birimizni mintaqada fitnes bozorini rivojlantiruvchi yagona ekotizim ishtirokchilari sifatida ko‘ramiz.  

O‘zbekistonda faoliyatimizni boshlash oson kechmadi — bizni hech kim tanimasdi, sotuvlar noldan boshlandi. Biz jamoa shakllantirib, mahsulotimizni tushuntirdik, brendsiz savdoni yo‘lga qo‘ydik. Biroq mahalliy kompaniyalarning xodimlar salomatligiga bo‘lgan e’tibori bizni hayratda qoldirdi. Bugungi kunda O‘zbekistondagi mijozlarimizning 96 foizi o‘z jamoalari uchun obuna narxini to‘liq qoplayapti.

Mijozlarimiz orasida moliya sektori, banklar, neft-gaz sanoati va telekommunikatsiya sohasidagi yirik korporatsiyalar bor. Shu bilan birga, biz faqat yirik kompaniyalar bilan cheklanib qolmaymiz — kichik va o‘rta biznes vakillari, jumladan innovatsion va IT-kompaniyalar segmentidan ham ko‘plab mijozlar mavjud.

Nega Toshkent Bokudan qimmatroq

O‘zbekistonda fitnes narxlari odatda bir necha sabablarga ko‘ra yuqoriroq. Birinchidan, fitnes bozori nisbatan yangi va ko‘plab klublar premium segmentga yo‘naltirilgan. Bu xizmatlarning o‘rtacha narxini oshiradi.  

Ikkinchidan, 2023-yil bozor tahlili rekord darajadagi o‘sish sur’atlarini ko‘rsatdi: nominal hisobda bozor taxminan 30 foizga, mutlaq hajmda esa 250 milliard so‘mdan ko‘proqqa o‘sdi. Mamlakatdagi fitnes obyektlarining umumiy soni 1000 tadan oshdi.   

Shu bilan birga, bozorning o‘sishi nafaqat yangi obyektlarning ochilishi hisobiga, balki narxlarning sezilarli darajada ko‘tarilishi tufayli ham yuz berdi — ular o‘rtacha deyarli 15 foizga oshdi.

Shu bois O‘zbekistondagi paketlarimiz qimmatroq: Bokuda korporativ standart tarif oyiga taxminan 60 dollar bo‘lsa, Toshkentda 100 dollarni tashkil etadi. Ammo model moslashtirilgan — mahalliy narx sezgirligi hisobga olingan. 

Biz mijoz kompaniyalarning oylik/yillik obuna to‘lovlari orqali daromad olamiz va hamkor zallarga ushbu kompaniyalar xodimlari tashrif buyurgani uchun to‘lov qilamiz.

Push30’dan kimlar foydalanadi

Bugungi kunda biz Ozarbayjonda 15 mingdan ortiq faol foydalanuvchi, Toshkent va Samarqandda esa 3 mingdan ortiq foydalanuvchiga egamiz.

Ilovamizning o‘rtacha foydalanuvchisi — 25 yoshdan 40 yoshgacha bo‘lgan faol mutaxassis, ofisda yoki moslashuvchan jadval asosida ishlovchi inson. Ko‘pincha bu yirik kompaniyalarning xodimlari bo‘lib, ular sog‘liqni saqlash va ish hamda shaxsiy hayot o‘rtasidagi muvozanatni saqlab qolishga qiziqish bildiradilar. 

Foydalanuvchimiz moslashuvchanlikni qadrlaydi: kayfiyat, vaqt va joylashuvga qarab turli fitnes klublar, yoga studiyalari, suzish havzalariga borish imkoniyatini afzal ko‘radi. Ular uchun soddalik va qulaylik muhim — har bir zal uchun alohida abonement olishning hojati yo‘q.  

Shuningdek, foydalanuvchilarimiz orasida uzoq vaqtdan beri biror sport turini sinab ko‘rishni istagan, ammo bunga jur’at etolmaganlar ham ko‘p. “Push30” ilovasining moslashuvchanligi va qulayligi tufayli ular nihoyat sport bilan shug‘ullanishni boshlashga va o‘zlarini haqiqatan ham rag‘batlantiradigan sevimli mashg‘ulotlarini topishga erishdilar.

Bitta hisobdan faqat bir kishi foydalanadi, mahsulotimizning yakuniy foydalanuvchilari — xodimlar. Bunda xizmatga ulanish to‘g‘risidagi qarorni ish beruvchi qabul qiladi. Ammo shuni ta’kidlash kerakki, kompaniyalar odatda jamoa talabiga e’tibor qaratadi — qaror qabul qilishda xodimlarning qiziqishi katta ahamiyatga ega. 

Shuning uchun marketing faqat HR yoki rahbariyatga emas, balki xodimlarning o‘ziga ham qaratilgan. Mahsulotning qiymatini anglab yetishlari va unga qiziqish bildirishi uchun harakat qilamiz. Marketing doirasida mijozlar jamoalari bilan uchrashuvlar o‘tkazamiz, ma’lumot berib, savollarga javob beramiz va zarurat tug‘ilganda, fitnes hamkorlarimiz vakillarini ham jalb qilamiz — bu muloqotni yanada interaktiv va jonli qilishga yordam beradi.   

Biz hamkorlik qiladigan kompaniyalarga kelsak, mijozlarimiz orasida “SOCAR”, “BP”, “Katta to‘rtlik”ning barcha to‘rtta kompaniyasi, “BCG” va boshqa ko‘plab nufuzli tashkilotlar bor. Biz asosan B2B yo‘nalishiga e’tibor qaratamiz. Korporativ segment tezroq va barqarorroq kengayish imkonini beradi. Bundan tashqari, u sport zallari bilan eng yaxshi hamkorlik munosabatlarini saqlab qolishga yordam beradi.   

Biz ularni B2C’dagi kabi tasodifiy foydalanuvchilar oqimi bilan to‘ldirib tashlamaymiz. Buning o‘rniga, kompaniyalarni jalb qilib, to‘lov qobiliyatiga ega, ilgari ular uchun mavjud bo‘lmagan auditoriyani — odatda sport zaliga bormagan xodimlarni olib kelamiz.

Bizda B2B2C formati ham mavjud — bunda kompaniya xodimlar uchun obunani qisman qoplaydi, qolgan qismini esa foydalanuvchilarning o‘zlari to‘laydi. Ammo bunday holatlarni imkon qadar kamaytirishga harakat qilamiz — ish beruvchi tomonidan to‘liq kompensatsiya amaliyoti xodimlarning ishtirokini va dastur samaradorligini sezilarli darajada oshiradi.  

Qiyinchiliklar haqida

Bugungi kunda bozorda shaffoflik yetishmaydi. Ko‘plab klublar va servislar narxlash, xizmat ko‘rsatish shartlari va haqiqiy imkoniyatlar masalasida yetarlicha ochiq emas. Bu esa mijozlarda ishonchsizlik tug‘diradi va tanlovni qiyinlashtiradi.

Mijozlar tajribasining sifati ko‘pincha zarar ko‘radi. Sanoatda yagona xizmat ko‘rsatish standarti yo‘q — ro‘yxatga olish va tashrif buyurish qulayligidan tortib mijozlarni qo‘llab-quvvatlashgacha. Bu mijozlar sodiqligini va ularni saqlab qolish darajasini pasaytiradi.   

Shuningdek, zamonaviy raqamli yechimlar ham yetarli emas. Ko‘pgina fitnes markazlari hali ham eskirgan tizimlarda ishlaydi, mobil ilovalardan foydalanmaydi va korporativ xizmatlar bilan integratsiyalashmagan, bu esa foydalanuvchilar uchun qulaylikni va boshqaruv samaradorligini cheklaydi.

Davlat va biznes tomonidan sog‘lomlashtirish madaniyatini ommalashtirish bo‘yicha tashabbuslar ham yetarli emas. Odamlarni sport bilan shug‘ullanishga va sog‘lom turmush tarziga undovchi dasturlar kam, ayniqsa korporativ darajada. Sog‘liqni saqlashning foydasi haqida xabardorlikni oshirish va davlat hamda biznes tomonidan qo‘llab-quvvatlash choralarini joriy etish muhimdir.

Fitnes hamkorlar bilan ishlash nisbatan oson: biz yangi mijozlarni jalb qilamiz, bo‘sh soatlarni to‘ldiramiz va ular foydani tez tushunib yetishadi. Shu bois zallar bilan hamkorlik yetarlicha tabiiy ravishda yo‘lga qo‘yildi.   

Kompaniyalar bilan esa qiyinroq. Ular byudjet ajratishlari kerak, ya’ni xodimlarning salomatligini xarajat emas, balki investitsiya deb hisoblashlari lozim. Biz o‘nlab uchrashuvlar, taqdimotlar o‘tkazdik, shaxsiy muloqot orqali ishonch qozondik. Kompaniya ulanishi bilanoq, natija darhol sezilardi va ko‘pchilik biz bilan uzoq muddatli hamkorlikni davom ettirmoqda.

Foydalanuvchilar bilan ham sodiqlik muhim. Konsepsiya yangi bo‘lgani uchun moslashuvchanlik, xilma-xillik va o‘ziga g‘amxo‘rlik qilish qadriyatini yetkazish zarur edi. Bugun kunda Ozarbayjonda ko‘plab xodimlar “Push30”ni ish tanlashda “albatta bo‘lishi kerak” imtiyoz sifatida qabul qilmoqda. Bu biz qabul qilmoqdalar ishonch va standartdir.

Push30 ortida kimlar turibdi

Dastlab “Push30” — men va hamta’sischilarim edi. Bugun esa uchta bozorda 70 nafardan ortiq xodimga egamiz. Kompaniyaning muvaffaqiyati butun jamoa xizmatidir. Kompaniyadagi har bir inson o‘z hissasini qo‘shmoqda. Ayniqsa, barcha xodimlarning daxldorlik va mas’uliyat darajasi juda yuqori ekanligi nihoyatda qadrli. Har bir kishi kompaniyani o‘z ishi deb biladi va bu haqiqatan ham seziladi. Bunday darajadagi egalik hissi kamdan-kam uchraydi va aynan shu bizga eng qiyin sharoitlarda ham oldinga intilishga yordam beradi. 

Yaqin kelajakda xodimlar uchun opsion dasturini yo‘lga qo‘yish imkoniyatini ko‘rib chiqmoqdamiz. Bu bizning o‘sish bosqichimiz va jamoani kengaytirish rejalarimizni hisobga olgan holda mantiqiy keyingi qadamdir.

O‘zbekistonda biz uch nafar xodim bilan ish boshlagan edik, hozir esa Toshkentdagi ofisimizda 17 kishilik jamoa faoliyat yuritmoqda di. Ular orasida sotuvlar bo‘yicha mahalliy xodimlar, hamkorlar bilan ishlash bo‘limi va boshqa muhim lavozimlardagi mutaxassislar bor.  

Startap bo‘lganimiz uchun ko‘p narsa narsa juda tez o‘zgaradi — ustuvorliklar, jarayonlar, vazifalar. Bu qiyin bo‘lishi mumkin, ayniqsa yangi bozorlarda ko‘pincha “yo‘q” degan javobni eshitishimizni hisobga olsak. Shuning uchun moslashuvchanlik va o‘zgarishlarga tayyor turishni alohida qadrlaymiz. Eng muhimi — qat’iyatli va sabrli bo‘lish. Har safar hammasi birinchi urinishda amalga oshmaydi, ammo mas’uliyatni his qilish asosiy omil: biz vazifalarni o‘zinikidek qabul qiladigan, natija uchun javobgarlikni zimmasiga oladigan va ishni oxirigacha yetkazadigan insonlarni izlaymiz.    

Biz uchun nima muhim

“Push30” kompaniyasida bir nechta asosiy ko‘rsatkichlar mavjud bo‘lib, biz ularga birinchi navbatda e’tibor qaratamiz.

Avvalo, faol foydalanuvchilar soni. Ushbu ko‘rsatkich mavsumiylik bilan bevosita bog‘liq — ko‘plab bozorlarimizda fitnes faolligi yanvar-fevral oylarida oshib, yozda (iyul-avgust oylarida) pasayadi. Buni inobatga olgan holda, biz foydalanuvchilarga imkon qadar keng tanlov taqdim etishga intilamiz — yoga va raqsdan tortib suzish havzalari va reabilitatsiya markazlarigacha. Har bir kishi yilning istalgan faslida va har qanday kayfiyatda o‘ziga mos mashg‘ulotni topishiga harakat qilamiz. Hozirgi kunda uchta bozorda 18 mingdan ziyod faol foydalanuvchimiz bor.  

Keyingi muhim jihat - hamkorlar va kompaniyalarni saqlab qolish. Bu biz uchun foydalanuvchi ko‘rsatkichlari kabi muhim. Biz bilan ishlagan fitnes klublari va kompaniyalarning 90 foizga yaqini hozirgacha biz bilan hamkorlikni davom ettirayotganidan faxrlanamiz. Bu puxta o‘ylangan hamkorlik strategiyasi va mijozlarga sifatli xizmat ko‘rsatishning natijasidir.    

Albatta, har qanday biznes kabi, moliyaviy ko‘rsatkichlar ham muhim ahamiyatga ega — masalan, yalpi marja va rentabellikka erishish. Biz faoliyat yuritayotgan har bir bozorda biznes modelimizning samaradorligini sinchkovlik bilan kuzatib boramiz va barqaror o‘sishga intilamiz.  

MENA — bizning navbatdagi yirik qadamimiz. Biz allaqachon Saudiya Arabistonida kompaniyamizni ro‘yxatdan o‘tkazdik va bo‘lajak hamkorlar hamda investorlar bilan o‘nlab uchrashuvlar olib bordik.  

“Push30” mintaqada korporativ salomatlik standartiga aylanganda, har qanday kompaniyaning HR bo‘limi: “Bizga Push30 kerak, aks holda xodimlar ishga kelmaydi”, deb aytganda biz o‘zimizni “yirik kompaniya” deb atashimiz mumkin bo‘ladi.    

Qiyin paytlarda hammasini tashlab yubormaslik uchun

Ba’zida qiyin bo‘ladi. Ammo men bir necha muhim sabablar tufayli doimo oldinga intilaman. Birinchidan, albatta, bu “Push30” missiyasi — biz jamoa bilan mintaqadagi vaziyatni o‘zgartirishga, odamlarni sog‘lomroq qilishga, ular chindan ham yoqtiradigan sport turini topishlariga yordam berishga qat’iy ahd qilganmiz. Oldinda foydalanuvchilarimiz salomatligiga yanada ko‘proq ta’sir ko‘rsatadigan kompleks ekotizimni yaratish bo‘yicha ko‘plab rejalarimiz bor.   

Ikkinchidan, mening jamoam — muhim turtki. Har safar ofisga kelib, maqsadli va ilhomlangan mutaxassislarni ko‘rganimda, biz qanchalik ulkan ishni amalga oshirayotganimizni va bunday jamoa bilan qanchalik muvaffaqiyatli bo‘lishimiz mumkinligini his qilaman. Bu menga kuch bag‘ishlaydi va taslim bo‘lmaslikka undaydi.  

Men biznesim bilan birga o‘sib bordim. Vaqt o‘tishi bilan yanada vazmin va xotirham bo‘ldim. Yetuklik va strategik fikrlash qobiliyatim oshdi. Endi ko‘proq intuitsiyaga emas, ma’lumotlarga tayanaman. Yangi bozorlarda jamoalar tuzishni va ularga ishonishni o‘rgandim. Eng muhimi — doimo mahsulotning mohiyatiga qaytaman, atrofimda shovqin va parallel vazifalar ko‘p bo‘lsa ham, e’tiborimni yo‘qotmayman.     

Agar siz endigina ish boshlayotgan bo‘lsangiz — muammolar bilan yashashni o‘rganing. Startap — bu muammolar yo‘qligi emas, balki ularni hal qilishdir. Asosiysi — diqqatni yo‘qotmaslik va qadam-baqadam harakat qilish.