Behruz Aʼzam: “Oʻzbekistonga universitetlar bilan hamkorlik qilishga va yoshlarga sarmoya kiritishga tayyor kompaniyalar kerak”

Yosh IT isteʼdodlari oʻzlarining muvaffaqiyat hikoyalari bilan ilhomlantirishda davom etmoqdalar. Bugun biz Rossiyada oʻqishdan tortib Isroildagi ilgʻor texnologik platformalarida ishlashgacha boʻlgan yoʻli taʼsirli va ilhomlantiruvchi boʻlgan 22 yoshli mashinali oʻqitish boʻyicha muhandis Behruz Aʼzam bilan suhbatlashamiz.

Chet elda oʻqish va ishlash haqida

Oʻz vaqtida Oʻzbekistonda yaxshi dasturlarni koʻrmaganim uchun chet elda oʻqishni xohlardim. Moskva Oliy Iqtisodiyot maktabiga oʻqishga kirdim va bu yil uni muvaffaqiyatli tamomladim. Kirish imtihonlarini nisbatan oson topshirdim, chunki qabul paytida xorijiy abituriyentlar uchun maʼlum imtiyozlar mavjud. Rossiya fuqarolari uchun bu yerga oʻqishga kirish ancha qiyin.

Universitetni tugatgach, Tel-Avivga ketishga qaror qildim. Men ishlagan kompaniyaning Isroilda ofisi bor edi va men oʻsha mintaqadagi hamkasblarim bilan hamkorlik qilishni xohlardim.

Nebius — bulutli texnologiyalarga ixtisoslashgan kompaniya. Mening kasbiy faoliyatim mashinali oʻqitish muhandisligi bilan bogʻliq va vazifam matnlarni turli tillarga tarjima qilish xizmatini ishlab chiqish va takomillashtirishdan iborat.

Chet elliklarni ishga joylashtirish bilan bogʻliq katta soliq majburiyatlari tufayli men faqat bir oylik ish vizasini olishga muvaffaq boʻldim. Isroil xorijlik ishchilarga yuqori soliqlar soladi va bu ularning yollanishini iqtisodiy jihatdan foydasiz qiladi. Shuning uchun men masofadan turib ishlashim kerak.

Muvaffaqiyatli loyihalar haqida

Ikkinchi kurs paytimda Kasperskiy laboratoriyasida dasturchi sifatida ishlay boshladim. Bu ish menda unchalik ishtiyoq uygʻotmadi, lekin qimmatli tajriba berdi. Biz gipervizorlar va ular uchun mahsulot ishlab chiqish bilan shugʻullanardik.

Shundan soʻng men oʻqishni chuqurlashtirdim, mashinali oʻqitish va uning amaliy qoʻllanilishini oʻrgandim. Uch oy davomida Yandexʼda amaliyot oʻtkazdim, bu esa tajribasiz talaba dasturchi uchun eng yaxshi imkoniyatlardan biri edi. Uchinchi kurs oxirida Huawei tadqiqot va ishlanmalar laboratoriyasiga ishga joylashdim. U yerda mening ishim maʼlumotlar bazalari bilan bogʻliq edi.

Bundan tashqari, universitetda oʻqish paytida men “Chuqur oʻrganish (Deep Learning) usullaridan foydalangan holda aralashmadan maqsadli ovozni ajratish” mavzusida dissertatsiya yozish bilan shugʻullanardim. Bu ishning bir jihati turli manbalardan ovozli signallarni ajratish edi. Misol uchun, agar bir vaqtning oʻzida bir nechta odam gapirsa, inson maʼlum bir ovozga eʼtibor qaratishga qodir. Biz neyron tarmoqni shunga oʻxshash vazifalarni bajarishga oʻrgatish uchun tajribalar oʻtkazardik.

Oʻzbekiston IT-sohasi haqida

Aslida, IT Park bizning IT osmonimizdagi eng yorqin yulduzdir. Bugungi kunda Oʻzbekistonda IT sohasiga koʻproq eʼtibor qaratilmoqda va bu tajribasiz dasturchilar va startaplarga berilayotgan imkoniyatlar orqali namoyon boʻlmoqda.

Masalan, men maktabda sport dasturlarini yaxshi koʻrardim va xalqaro olimpiadada ikki marta mamlakat sharafini himoya qilganman. Biz Olimpiadaga qiziqishni oshirishga harakat qildik, ammo maktab oʻquvchisi uchun bu juda qiyin edi, chunki miqyos cheklangan edi. Oʻsha paytda IT mutaxassislarini qoʻllab-quvvatlash uchun bunday aniq maqsad yoʻq edi. Hozirda IT Parkning aniq maqsadini koʻryapman va bu haqiqatan ham insonni ilhomlantiradi. Odamlar turli xil innovatsiyalarni sinab koʻrishlari juda ajoyib.

Menimcha, hozirgi paytda bizda ilgʻor texnologiyalar yetishmayapti va ehtimol bu mutlaqo normal holat. Balki, avval dasturlarni ishlab chiqish va yaratishga koʻproq vaqt ajratish, dunyo darajasiga erishish va oʻz mahsulotimizni yaratish kerakdir. Keyinchalik mashinali oʻqitish va boshqa texnologiyalar kabi chuqurroq innovatsiyalarga oʻtish mumkin.

IT sohasidagi ish haqiga kelsak, Oʻzbekistonda qolishni rejalashtirganlar uchun bu yaxshi haq toʻlanadigan soha, masofadan turib ishlash imkoniyati esa daromadlarni oshirishi mumkin. Bundan tashqari, bu yerda oʻz startapingizni muvaffaqiyatli boshlashingiz mumkin va buning uchun qulay shartlar va imtiyozlar mavjud.

Shaxsan oʻzim IT Park rezident kompaniyasida ishlaydigan doʻstim bilan birgalikda Oʻzbekistonda oʻz loyihamni boshlashni rejalashtiryapman. Innovatsion gʻoyalarni qoʻllab-quvvatlash, mamlakatimiz taraqqiyotiga hissa qoʻshish men uchun muhimdir.

Oʻzbekiston IT-sohasining boshqa mamlakatlar bilan taqqoslaganda oʻziga xos xususiyatlari haqida

Darhaqiqat, bizning IT-sanoatimiz bilan, aytaylik, Rossiya oʻrtasida sezilarli farq bor. Rossiyada Tinkoff, Avito va Ozon kabi yirik IT kompaniyalari faoliyat yuritadi. Ular universitetlar bilan faol hamkorlik qiladilar. Masalan, men Oliy Iqtisodiyot maktabida tahsil olgan fakultetlar va oʻquv dasturlarining tuzilishi asosan Yandex bilan hamkorlikda belgilangan. Bizda eng kuchli oʻqituvchilar va ilgʻor fanlar bor edi. Bundan tashqari, Yandex bilan hamkorlik amaliyot oʻtash uchun keng imkoniyatlar yaratadi.

Oʻzbekistonga ham universitetlar bilan hamkorlik qilishga, yoshlarga sarmoya kiritishga, talabalar uchun maʼruzalar oʻtkazishga va amaliyot dasturlarini ishlab chiqishga tayyor boʻlgan shunday yirik kompaniyalar kerak. Bu talabalarga universitetni tugatgandan soʻng yoki oʻqish paytida ushbu yirik kompaniyalarda ishlash imkoniyatini berishi mumkin.

Yana bir misolni koʻrib chiqamiz — maktabda men sport dasturlari bilan shugʻullanardim. Mamlakatimizda bu Rossiyadan farqli oʻlaroq unchalik rivojlanmagan, chunki u yerda sport dasturlari universitetlarga kirishda katta bonuslar beradi. Oddiy ssenariy — olimpiadalarda muvaffaqiyatli ishtirok etish, shu tufayli nufuzli universitetga kirish, bilimingizni oshirish va keyin uni yirik kompaniyalarda qoʻllash. Koʻplab tanishlarim aynan ushbu yoʻldan borishgan. Lekin Oʻzbekistonda bunday imkoniyat yetishmayapti.

Oʻzbekiston va xorijdagi innovatsiyalar haqida

Oʻzbekistonda onlayn-banking sohasi rivojlanayotganidan mamnunman. Amalda, Moskvada koʻrganlarim va hozir Oʻzbekistonda rivojlanayotgan narsalar haqiqatan ham taʼsirli. Korxonalarimizdagi ishlab chiqarish va optimallashtirish sohasida qanday innovatsiyalar faol joriy etilayotgani hali toʻliq aniq emas, lekin, oʻylaymanki, bu yoʻnalishda ham muvaffaqiyatga erishamiz.

Xavfsizlikni taʼminlash uchun faol qoʻllaniladigan mashinali oʻqitish va kompyuterli koʻrishga alohida eʼtibor qaratish lozim. Bu muhim va istiqbolli soha.

Biz yaratgan noyob innovatsiyalarni eslash men uchun qiyin, ammo boshqa mamlakatlarning muvaffaqiyatli g'oyalaridan foydalanish strategiyasini qo'llab-quvvatlayman. Biz allaqachon isbotlangan tushunchalarni moslashtirgan bunday yondashuv, ba'zi hollarda, mutlaqo oqilona. Ushbu innovatsiyalarning kundalik hayotimizga asta-sekin kirib kelayotganiga guvoh bo'lish juda maroqli.

Tajribasiz mutaxassislarga tilaklaringiz

Yosh mutaxassislarga maslahatim — qatʼiyatli va shijoatli boʻlish. Sizni nima qiziqtirayotganini chuqur tushunish muhimdir. Universitetda oʻqishni boshlaganingiz yoki bir muncha vaqt ishlaganingiz muhim emas, oʻz imkoniyatlaringiz va maqsadlaringizga moslashtirib, yoʻlingizni qurish ahamiyatlidir. Ishonchim komilki, Oʻzbekistonlik yigitlar iqtidorli va ularda intilish va harakat boʻlsa, katta natijalarga erisha oladilar.