“Disney Magical English”, “Kids Club” va boshqalar — bolalar rivojlanishi va ta’limida ishtirok etayotgan “Lux Content”

O‘zbekiston IT-sanoati jadal sur’atlar bilan rivojlanmoqda. Bunda nafaqat AKT vazirligi va IT-parkning, balki mahalliy IT-kompaniya va mutaxassislarning ham xizmati katta. Ana shunday kompaniyalardan biri O‘zbekiston va Qozog‘iston bozorlarida faoliyat yurituvchi “Lux Content” provayderidir. IT Parkning bugungi mehmoni – kompaniya direktori Azizbek Ibragimov.

— O‘zingiz va kompaniyangiz haqida gapirib bersangiz.

— Biz 18 yildan beri IT xizmatlari bozoridamiz. O‘tgan yillar davomida 200 dan ortiq muvaffaqiyatli loyihalarni amalga oshirdik. Kompaniyamiz uyali aloqa kompaniyalari abonentlari uchun ta’lim va ko‘ngilochar xizmatlarni ishlab chiqish bilan shug‘ullanadi. Xizmatlarimiz foydalanuvchilar orasida doimo talabgir bo‘lgan, negaki bizning kompaniyamiz xizmat ko‘rsatishda o‘ziga xos yondashuvga ega. Bundan faxrlanamiz.

Asosan, ishimiz asosan O‘zbekistonda, biroq ikki yil avval kompaniya Qozog‘iston bozoriga sinov tariqasida kirib, “Kcell” kompaniyasi bilan hamkorlik qila boshladi. Shuni ta’kidlashni istardimki, hamkorlik samarali va muvaffaqiyatli bo‘ldi. Endi biz “Beeline Qozog‘iston” va “Tele2” bilan xizmatlarimizni ishga tushirishni rejalashtirmoqdamiz.

— Tez rivojlanayotgan zamonaviy jamiyatda provayderlarning o‘rni va ahamiyati qanday?

— Umuman olganda, provayderlar qo‘shimcha xizmatlar ishlab chiqaruvchisi bo‘lishdan tashqari, foydalanuvchilar va mualliflik huquqi egalari o‘rtasida ko‘prik vazifasini ham o‘taydi. Bugungi jadal rivojlanayotgan dunyoda kontent xizmatlari sektori alohida o‘rin tutadi va provayderlarning vazifasi foydalanuvchilarga yuqori sifatli qo‘shimcha xizmatlar ko‘rsatish, ya’ni iste’molchilarga mualliflik huquqi egalarining kontentidan foydalanishda yordam berishdan iborat.

— Hozir qaysi kontent eng istiqbolli va qaysi xizmatlar foydalanuvchilarni qiziqtirishi mumkin?

— Soʻnggi paytlarda mobil aloqa abonentlari uchun premium mobil oʻyinlar va foydali ilovalar segmenti ayniqsa qiziq. Bunda foydalanuvchi kamgina abonent toʻlovi evaziga oʻrnatilgan reklamalarsiz va faollashtirilgan premium elementlarga ega koʻp sonli oʻyinlar va ilovalarga kirish huquqiga ega boʻladi.

Bunga misol qilib, biz 2020-yilda xorijiy hamkorimiz hamda Ucell va Beeline mobil operatorlari bilan ishga tushirgan “Apps Club” va “Footbal Fantasy” qo‘shma raqamli xizmatimiz foydalanuvchilar orasida ommabop bo‘lib qolgan.

— Hozirda ta’lim yoʻnalishida va bolalar uchun loyihalar juda dolzarb boʻlib qolmoqda, kompaniyangizda bu borada qandaydir yechimlar bormi?

— So‘nggi paytlarda Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev sharofati bilan ta’lim masalasi juda dolzarb bo‘lib qolganini to‘g‘ri ta’kidladingiz. Prezidentimiz ta’lim tizimiga bag‘ishlangan yig‘ilishlarning birida sohani rivojlantirish rejalari, keng ko‘lamli islohotlarni ta’kidlab oʻtdi. Albatta, ta’lim sohasidagi islohotlar, sifatini oshirish, kelajakda davlat taraqqiyotiga olib kelishi shubhasiz.

Soʻnggi yillarda, ayniqsa pandemiyadan soʻng, ta'lim xizmatlariga talab ortib bormoqda, barchamizga ma’lumki, foydalanuvchilarning aksariyati onlayn ta’limga oʻtgan. Keyin jamoamiz oʻylay boshladi, bolalar uchun qanday loyihalar yaratish mumkin? Biz hammamiz oʻzimiz ota-ona boʻlganimiz sababli, bu savolni oʻzimizga berish biz uchun ayniqsa foydali boʻldi.

Bularning barchasi ba’zi loyihalarning boshlanishiga turtki boʻldi. Misol uchun, hozir men va hamkasblarim hamkorimiz “BEMOBI” bilan birgalikda mobil operatorlar, xususan, “Beeline” bilan yosh avlod rivojlanishiga yordam beradigan ta’lim xizmatlarini yo‘lga qo‘yish bo‘yicha muzokaralar olib bormoqdamiz.

Yana bir loyiha “Kids Club – Develop service” bolalar rivojlanishiga yordam beradi, “Disney Magical English” loyihasi esa Disney multfilm qahramonlari yordamida bolalar va yoshlarga ingliz tilini o‘rganishga yordam beradi. Bizning fikrimizcha, bu til oʻrganish uchun juda qiziqarli vosita.

Bundan tashqari, 2023 yilda barcha uyali aloqa operatorlari va Xalq ta’limi vazirligini 10 yilga mo‘ljallangan yo‘l xaritasi bilan ta’minlaydigan loyiha ustida ishlayapmiz. Loyiha 1-sinfdan 11-sinfgacha boʻlgan bolalar uchun moʻljallangan.

— Ota-onalarga bolalarni salbiy kontentdan toʻgʻri himoya qilish boʻyicha qanday maslahat bera olasiz?

— Ota-onalarga farzandlariga nisbatan qattiqqo‘l bo‘lmaslikni maslahat bergan bo‘lardim. Farzandingiz bilan suhbatlasha olishingiz, uni Internet olamida nimaga koʻproq qiziqtirayotganini bilib olishingiz, unga yuqori sifatli, rivojlanayotgan, tarbiyaviy va shu bilan birga u uchun qiziqarli kontentni taqdim etishingiz kerak. Va menga ishoning, bu ketgan vaqtingizga arziydi.

— Boshqa kompaniyalar ham bolalar loyihalariga sarmoya kiritishlari uchun ularga nima deya olasiz?

— Bolalar bizning kelajagimiz va biz bu kelajakka sarmoya kiritishimiz kerak. Men kompaniyalarning maktablar bilan ko‘proq hamkorlik qilishini, bolalarni turli kasb-hunarlar bilan tanishtirish uchun bepul to‘garaklar, o‘z korxonalariga ekskursiyalar tashkil etishlarini juda xohlayman. Bolalar uchun qiziqarli bo‘lgan o‘yinlar shaklida ta’lim bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘plab loyihalar va xizmatlarni ishlab chiqish kerak. 

— Har bir faoliyat sohasida raqobat mavjud. Raqobatchilar sizning kompaniyangizga qanday qarashadi? Axir, qoidalar bo‘yicha o‘ynamaydigan odamlar doim topiladi.

— Kompaniyamiz doimo sog‘lom raqobat tarafdori bo‘lib kelgan, chunki bu nafaqat kompaniyangiz, balki butun sohani rivojlantirishga yordam beradi. Umuman olganda, biz buni mamnuniyat bilan qabul qilamiz va raqobat taraqqiyotning dvigateli, deb hisoblaymiz.

— Uyali aloqa operatorlari o‘rtasidagi bozor uchun kelajakdagi kurashni qanday ko‘rasiz?

— Shaxsan men yaqin kelajakda ZOOM, SKYPE va hokazo kabi turli platformalarda bo‘lib o‘tayotgan uchrashuv va muzokaralar Metakoinot (metaverse) maydoniga o‘tishiga ishonaman. Millennials, Generation Z va Generation Alpha o‘zlarining avatarlaridan foydalanib, virtual maydonda odamlar bilan uchrashadilar. Mening fikrim: oldindan o‘z atrofida ekotizim qurishga e’tibor qaratgan kompaniyalar bozor yetakchisiga aylanadi.

— Sizningcha, 2016 yildan beri IT sohasi qanday o‘zgardi?

— 2016-yildan boshlab mamlakatimizda IT-bozorini rivojlantirishda katta siljish yuz berdi, ko‘plab hukumat qarorlari amalga oshdi. Masalan, O‘zbekistonda internet tezligining keskin oshganini olaylik - bu juda katta yutuq va katta plyus. IT-park ochilgandan so‘ng IT-soha bozorni yangi bosqichga olib chiqqan kuchli vositaga ega bo‘lganini qo'shimcha qilmoqchiman. Bunda O‘zbekistonning xorijiy kompaniyalar uchun ancha ochiq bo‘lib qolgani ham katta rol o‘ynadi. Ko‘p ijobiy o‘zgarishlar bor, ishonchim komilki, bu hali boshlanishi.

Sherzod Shermatov AKT vaziri etib tayinlangach, vazirlik xodimlari sohadagi hal etilmagan muammolarni o‘rganish va ayrim masalalarni takomillashtirish bo‘yicha takliflarimizni tinglash maqsadida provayderlar uyushmamiz bilan bog‘langanini ham alohida ta’kidlamoqchiman. Bu juda quvonarli, negaki agar barchasi ijobiy yo‘sinda boshlansa, demak, katta o‘zgarishlar ro‘y beradi degani.

— Forbesning Qozog‘iston nashriga bergan intervyusida siz MetaHi metakoinotining ishga tushirilishi haqida gapirdingiz. Ushbu loyiha qaysi bosqichda?

— Hozir rejali ishlar, test sinovlari va hokazolarni amalga oshirmoqdamiz. MetaHi ishlab chiqish uchun bizga deyarli 2 yil vaqt ketdi. Biz loyihani 2023-yil oxirigacha bosqichma-bosqich ishga tushirishni rejalashtirmoqdamiz. Aytgancha, mashhur TikTok blogeri Xabi Leymni brend elchisiga aylantirishni rejalashtirmoqdamiz.

— Xizmatlaringizni qaysi mamlakatlarda ishga tushirishni rejalashtiryapsiz?

— Biz uchun ayni damda Qirg‘iziston va Tojikiston bozorlari qiziq. Muzokaralar jarayoni boshlangan.

— Hozir ko‘pchilik investitsiyalar, startaplar, aksiyalarni muhokama qilmoqda. Sizning fikringiz?

— Investitsiyalar bo‘yicha biz qiziqarli startaplarni topishga va ularga yordam berishga harakat qilamiz: yosh va iqtidorli yigitlar oyoqqa turishi va o‘z g‘oyalarini real loyihalarga aylantirishi uchun moliyaviy, marketing va ekspert yordamini ko‘rsatamiz. Risklarni ham unutmaymiz, albatta, yirik va barqaror kompaniyalarning aksiyalaridan ishonchliroq nima bo‘lishi mumkin? Biz VEON, Amazon, Tesla, Google aksiyalariga sarmoya kiritamiz. Shuningdek, hozirda mamlakatimizdagi qiziqarli va juda dolzarb startap – IMANga sarmoya kiritmoqdamiz.

— Sizningcha, kompaniya rahbari xodimlarga nisbatan qanday bo‘lishi kerak?

— Yaxshi savol. Menimcha, eng muhimi - mehribonlik! Yaxshi rahbar bo‘lish odamlarga yordam berish va ularning ehtiyojlarini hisobga olishni anglatadi. Agar siz loyiha ustida ishlashda qiynalayotgan xodimga uning ishi sizning kutganingizga mos kelmasligini aytsangiz, bu so‘zlar uni xursand qilishi dargumon. Biroq, ish muvaffaqiyatli kechadi, deb dalda bersangiz, u o‘z ishiga ko‘tarinki ruhda yondashishiga undashi mumkin. Bu "xushfe’l liderlik" innovatsiyalarni qanday rivojlantirishi va raqobatdosh ustunlikni oshirishi mumkinligini yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Mehribonlik va xushfe’llik tashkilotimizning asosiy qadriyati hisoblanadi. 

— Xodimlar bilan yaxshi munosabatda bo‘lishingiz, odamlarga munosabatingiz haqidagi javobingiz menga yoqdi. Xodimlaringizning siz bilan oxirigacha borish istagining siri nimada?

— Ochig‘ini aytaman va boshqalarga maslahat beraman: biz o‘z xodimlarimiz farzandlarining iqtidorini aniqlash va rivojlantirishga harakat qilib, ilhomlantiramiz. Agar biz xodimlarning farzandlaridan birida qandaydir biznesga, xoh u ijodkorlik, xoh sportga bo‘lgan ishtiyoqni ko‘rsak, biz, albatta, xodimlarga eng yaxshi maktablarda, sport klublarida, yoki shaxsiy murabbiylar yordamida farzandlarining iqtidorini rivojlantirishga, shu jumladan moddiy yordam berishga harakat qilamiz. Ulardan birortasi o‘z faoliyatini biz bilan boshlashni istasa, juda xursand bo‘lamiz.

Qolaversa, kompaniya farovonligi uchun katta sa’y-harakatlarni amalga oshirgan har bir xodim kompaniyaning bir qismiga, aniqrog‘i, ta’sischiga aylanadi. Men esa ularning farzandlari va farzandlarim ishimizni davom ettirishlarini istayman.

— Yosh avlodga tilaklaringiz?

— Yosh avlodga doimo faqat olg‘a intilishlarini, o‘z ustida ishlashlarini, va, albatta, optimist bo‘lishlarini tilayman. Shuni tushunish kerakki, katta muvaffaqiyat mashaqqatli mehnatdan kelib chiqadi. Masalan, jahon chempionligini qo‘lga kiritgan shaxmatchimiz Nodirbek Abdusattorov yoki hozirda Italiyaning “Roma” futbol klubida to‘p surayotgan Eldor Shomurodovni eslang. O‘z ustida ishlash va doimiy mehnat tufayli ulkan muvaffaqiyatlarga erishgan boshqa ko‘plab yigitlar bor.

— Mazmunli suhbatingiz uchun rahmat, sizga omad tilab qolamiz!